بر اساس برخی گزارشها، آمریکا و اسرائیل در هفتههای گذشته مشغول مذاکراتی برای تشدید مقابله با پهپادهایی شدهاند که جمهوری اسلامی ایران از آنها برای تجهیز گروههای تحت امر خود در منطقه استفاده میکند. روزنامه «تایمز آو اسرائیل» ضمن گزارش این خبر، نوشت که بنیان این همکاری توافق ماه آوریل تلآویو و واشنگتن است که طی آن دو کشور توافق کرده بودند در مقابل پهپادها و موشکهای نقطهزن ایران همکاری کنند.
به گزارش تارنمای «والا»ی اسرائیل، گروه کاریای که با حضور نهادهای امنیتی نظامی آمریکا و اسرائيل در این زمینه تشکیل شده بود، حدود سه هفته پیش اولین جلسه خود را برگزار کرد.
این تارنمای اسرائیلی به نقل از مقامات دو کشور گفت که هیات آمریکایی این گروه تحت رهبری برت مکگورک، هماهنگکننده شورای امنیت ملی آمریکا در امور خاورمیانه و آفریقای شمالی است، و هیات اسرائیلی تحت رهبری روون اِزِر، معاون مشاور امنیت ملی.
آقای مکگورک در سالهای اوباما و ترامپ به عنوان دیپلماتی که ائتلاف علیه داعش را هماهنگ میکرد معروف بود و روابط نزدیکی با نیروهای کرد عراق و سوریه داشت.
از جمله ایدههایی که گفته میشود در اولین جلسه این گروه کاری مهم مطرح شده است، برقراری منطقه «پرواز ممنوع» در کل خاورمیانه برای پهپادهای ایرانی است.
در ماه مه، اسرائیل پهپادی را که در نزدیکی شهر بیت شهآن در شمال شرق آن کشور وارد حریم هوایی آن میشد، سرنگون کرد. بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر وقت اسرائیل، گفته بود که آن پهپاد ساخت ایران است و از سوی نیروهای ایرانی از خاک سوریه یا عراق به سمت اسرائیل پرتاب شده است. در سال ۲۰۱۸ نیز در مورد مشابهی، پهپادی که از سوریه به سمت شمال اسرائیل آمد و با آتش یک هلیکوپتر اسرائيلی منهدم شد. در پاسخ به آن حمله، ارتش اسرائیل به شماری از نیروهای ایرانی در سوریه حمله کرد.
نزدیک به ده سال است که اسرائيل به نیروهای ایران و متحدان آن در سوریه حمله میبرد. هدف آن کشور این است که اجازه تمرکز به نیروهای طرفدار جمهوری اسلامی ایران در نزدیکی مرزهای خود ندهد و نیز نگذارد تسلیحات پیشرفته به حزبالله لبنان برسد.
«والا» پیش از این نیز گزارش داده بود که همکاری نظامی آمریکا با اسرائيل و سایر کشورهای خاورمیانه علیه جمهوری اسلامی ایران در حال افزایش است. در این گزارشها میخوانیم که در دو ماه گذشته، فرماندهی مرکزی ارتش آمریکا (سنتکام) که مسئول منطقهای وسیع شامل خاورمیانه است، میزان همکاری و جلسات سطح عالی را نه فقط با اسرائیل، که با اردن، مصر، برخی کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس، قبرس و یونان، افزایش داده است.
آویو کوخاوی، رئيس ستاد ارتش اسرائیل، در سفر اخیر خود به آمریکا به ایالت فلوریدا رفت تا از مقر مرکزی سنتکام در شهر تامپا دیدار کند. او در آن دیدار گفت که «همکاری عملیاتی» بین دو کشور در سطحی «بیسابقه» است.
کوخاوی در حالی که کنار ژنرال فرانک مککنزی، رئیس سنتکام، ایستاده بود، گفت: «یک هدف عملیاتی مشترک دو ارتش، ایران است که میکوشد برای خود جای پا باز کند و نیروهای تروریستی را در بسیاری از کشورها در سراسر خاورمیانه مستقر کند و از لحاظ هستهای، سامانههای پیشرفته تسلیحاتی، موشکهای بالیستیک و تامین مالی ارتشهای تروریستی، همچنان بهمثابه خطری برای منطقه به شمار میرود.»
سفر آقای کوخاوی به آمریکا در حالی انجام شد که اسرائيل و آمریکا بر سر موضوع برجام اختلافاتی جدی دارند. دولت بایدن خواهان بازگشت به توافق سال ۲۰۱۵ است، اما اسرائیلیها، از جمله آقای کوخاوی، بارها نزد عموم با این سیاست مخالفت کردهاند.
جمعه گذشته، شبکه ۱۳ اسرائیل گزارش داد که نفتالی بنت، نخستوزیر جدید اسرائیل، میخواهد در چند هفتهای که تا آغاز به کار ابراهیم رئیسی مانده است، در مذاکرات با واشنگتن بر مواضع آن کشور در طول مذاکرات وین تاثیر بگذارد. در آن گزارش همچنین آمده است که نتانیاهو هرگونه گفتوگو درباره جزئیات برجام را برای مقامات اسرائیلی منع کرده بود، اما بنت آن منع را لغو کرده است.
جمهوری اسلامی ایران هفته گذشته اعلام کرد که ظرف پنج ماه توانسته است ۶.۵ کیلو اورانیوم با ۶۰ درصد غنا، و ۱۰۸ کیلو اورانیوم با ۲۰ درصد غنا، بهدست آورد. اورانیوم برای آن که استفاده تسلیحاتی داشته باشد، باید به بیش از ۹۰ درصد غنا برسد.
چگونگی تاثیر انتخاب رئیسی بر مذاکرات وین و احتمال دستیابی به به توافق جدیدی بین آمریکا و ایران، در اسرائیل نیز موضوع بحث است.
جاناتان لیس، ستوننویس روزنامه هاآرتص، روز چهارشنبه نوشت: «اسرائیل نمیداند آیا ایران در شُرف امضای توافق جدید هستهای است، یا انتخاب ابراهیم رئیسی خبر از روند افراطیگرایی میدهد که منجر به سقوط مذاکرات شود و تهران را به سرعت به سوی ساختن تسلیحات هستهای سوق دهد.»
این ستوننویس گفت نهادهای اطلاعاتی اسرائیل سه وضعیت احتمالی را متصور میبیند: اول، امضای قراداد پس از به قدرت رسیدن رئیسی تا به او اعتبار بینالمللی داده شود؛ دوم، سقوط مذاکرات و اتخاذ موضع سرسختتر از سوی ایران در پی انتخاب رئيسی؛ سوم، طول دادن عامدانه مذاکرات از سوی ایران و در عین حال، رسیدن به پیشرفتهای هستهای که بعدها بتواند در مذاکرات احتمتالی آتی مورد استفاده قرار بگیرد.
پنجشنبه این هفته توافق موقت بین ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی به پایان میرسد و باید دید ایران آنرا تمدید خواهد کرد یا نه. عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه ایران، روز یکشنبه با لحنی مثبت راجع به مذاکرات وین صحبت کرد و گفت که دو طرف بیش از هر زمانی به رسیدن به توافق نزدیکند.
اما آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا، روز ۷ ژوئن گفت: «هنوز روشن نیست که آیا ایران برای انجام آن اقداماتی را که باید برای بازگشت به تعهداتش صورت دهد، آمادگی دارد یا نه.»